Bij problemen met plantengroei word er vaak naar de CO2 gewezen als oplossing.
Maar het verschil tussen succes en falen niet zozeer ligt in de specifieke hoeveelheid CO2 (wat trouwens zeer onwaarschijnlijk is, vooral gezien het feit dat de overgrote meerderheid van de tropische waterplanten groeit in een gemiddelde CO2 concentratie tussen de 6 en 8 ppm), maar eerder in de specifieke pH.
Stel je hebt slechtgroeiende planten. Sommige aquarianen zullen je vertellen dat je waarschijnlijk een CO2 tekort hebt. Maar ondanks de groen/gele dropchecker ga je meer toevoegen en na een paar weken zie je een duidelijke verbetering.
Dus trekken we de conclusie dat de extra hoeveelheid CO2 verantwoordelijk voor deze verbetering en kwaliteit van de planten.
Maar probeer het nu eens vanuit een pH-perspectief te bekijken:
in een aquarium met een pH van 7,5 groeien sommige planten niet goed.
Door echter meer CO2 toe te voegen, daalt je pH bijvoorbeeld onder de 6, en dat kan het punt zijn waarop sommige planten weer goed beginnen te groeien. Maar in werkelijkheid is het niet CO2 dit dit veroorzaakt, maar een voldoende lage pH en/of alkaliteit (= afwezigheid van HCO₃-ionen).
Deze hypothese is eenvoudig te verifiëren.
Gebruik water met een zeer lage tot nul alkaliteit (= 0 ppm HCO₃) zoals osmose water. De initiële pH van dergelijk water zal precies 5,6 zijn. Voeg je slechts 10 ppm CO2 toe aan dit water, dan daalt de pH verder naar 5.
Dan zie je dat je planten prima groeien.
Dat is dus een voordeel van het gebruik van osmsoe; door het gebruik van CO2 zit je snel op een gunstige pH. Met leidingwater kan natuurlijk ook. Maar je hebt gewoon veel meer CO2 nodig om die pH te laten zakken. Dat komt doordat osmosewater bijna geen mineralen bevat, vooral geen stoffen die de pH stabiel houden zoals bicarbonaat. (HCO₃)
Dat is 1 van de vele voordelen die een pH verlagende bodem met zich mee brengt: de pH word naar beneden getrokken én de pH in de bodem is laag wat altijd gunstig is voor goede plantengroei.
Het is gegeven dat planten bepaalde stoffen via de wortels uitscheiden om daarmee de pH rondom de haarwortels te verlagen. En dat heeft de natuur niet voor niets zo geregeld.
Sommige planten kunnen goed groeien zowel bij pH 5 én bij pH 7, maar geven de voorkeur aan pH 5.
Ze kunnen "onder bepaalde omstandigheden" wel degelijk gedijen bij pH 7 maar soms wordt aan die omstandigheden niet voldaan. En dit geldt waarschijnlijk ook voor microben.
Er zijn zeker vele soorten microben die vallen onder wat we noemen 'bacteriecultuur'.
Zelfs als andere soorten gedijen bij verschillende pH's, betekent dit niet dat deze "andere" soorten niet precies kunnen doen wat de planten nodig hebben => bepaalde voedingsstoffen (on)beschikbaar maken, enz. De ene groep microben kan aanwezig zijn in water of substraat bij pH 5, terwijl bij pH 7 een andere groep microben zich daar kan vermenigvuldigen.
Beide groepen kunnen echter even gunstig zijn voor planten.
Het is echter wel waar dat de verschillende pH-waarden een grote invloed hebben op een hele reeks processen (van de vorm en beschikbaarheid van specifieke voedingsstoffen => meestal bijvoorbeeld fosfor en ijzer, tot de specifieke samenstelling van microben in het sediment).